İsayev itburnusu

İsayev itburnusu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Qızılgülkimilər Triba: Roseae Cins: İtburnu Növ: İsayev itburnusu
Beynəlxalq elmi adı
Rosa isaevii Gadzh. & Iskend., 1977
Şəklin VikiAnbarda axtarışı EOL   637812

İsayev itburnusu (lat. Rosa isaevii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Qafqazda, Azərbaycanda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 2-2,5 m olan, yaxşı şaxələnmiş koldur. Cavan zoğları tünd qonur qabıqla örtülmüşdür. Gövdəciklərdə iynələri möhkəm, oval, oraqvaridir, bəzən qarmaqvari əyilmişdir. Çiçəkli zoğların orta yarpaqlarının uzunluğu 6-8 sm-dir, əsas oxu xırda iynələrlə və vəziciklərlə möhkəm örtülmüşdür. Yalançı zoğların uzunluğu 12-15 mm, eni 8-10 mm, üstü çılpaq, alt tərəfi vəziciklərlə örtülmüş, kənarları vəzicikli-kirpikciklidir. Xırda yarpaqları 5-7 ədəd, uzunluğu 20-30 mm, eni 12-20 mm, ellipsvari-yumurtavari formadadır. Yarpaqların üstü çılpaqdır, alt tərəfi xırda, oturaq vəziciklərlə örtülmüşdür, əsas damarcıqları tükcüklüdür. Çiçəkləri tək-tək, qalxanvari çiçək qruplarında toplanmışdır. Ləçəkləri açıq çəhrayıdır. Çiçək saplağının uzunluğu 1,5-2,0 sm, gövdəcik vəzicikləri ilə örtülmüşdür. Kasayarpaqları ensiz-lansetvari, əsasən yetişmiş meyvəyə bərabər və ya bir az ondan uzundur, üstü tükcüklü, kürəyində qısa tükcüklü, sapvari, yan çıxıntılıdır, gövdəciyi çox sıx vəziciklər ilə örtülmüşdür. Çiçəklədikdən sonra yuxarıya qalxır və yetişmiş meyvələrdə payızın axırlarına qədər qalır. Dişicik ağızcığının başı ağ tükcüklü, qısa ayaqda möhkəm sütuncuq əmələ gətirir.

Ekologiyası

İstyə, soyuğa, quraqlığa davamlıdır. Yuxarı meşə zolağında, kolların arasında bitir.

Azərbaycanda yayılması

Kiçik Qafqazda təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Meyvələri yeyilir və şərbət, cem hazırlanmasında istifadə edilir.